Header Ads Widget

TARIMDA SULAMA

Sulama
Tarımda devamlılığı ve kararlılığı sağlayan, bunun yanında diğer tarımsal girdilerin etkinliğini arttıran ve birim alandan yüksek verim sağlayan tarımsal girdilerden biridir.

Sulamadan beklenen yararı sağlayabilmek için temel koşul, bitkinin ihtiyaç duyduğu miktardaki suyun yağışlarla karşılanamayan bölümünün toprakta bitkinin kök bölgesine gereken zamanda ve gereken miktarda verilmesidir. Burada karşımıza optimum sulama kavramı çıkmaktadır. Optimum sulamada tamamen normal koşullar söz konusu olup; bitkiler, verim azalması olmayacak şekilde sulanmakta ve topraktaki nem miktarını tarla kapasitesine çıkaracak kadar sulama suyu uygulanmaktadır.



Ancak bilindiği gibi ülkemizin birçok yerinde su kaynakları kısıtlıdır. Ayrıca sulama bilincinin gelişmesiyle sulama alanları süratle genişlemiş olup buna bağlı olarak su talebi de artmıştır. Bu talebi karşılamak için hemen hemen tüm cazibeli yerüstü kaynakları tesis yapılarak işletmeye alınmıştır. Ayrıca YAS çalışmaları büyük ivme kazanmıştır. Ancak bu süreçte kuraklık nedeniyle YÜS kaynakları ya çok azalmış ya da kurumuştur. YAS kaynakları da çok fazla sayıda derin kuyu açılması ve aşırı su kullanımı nedeniyle büyük ölçüde rezerv kaybına uğramıştır. Öyle ki çoğu yerlerde değil sulama suyu içme suyu temini dahi tehlikeye düşmüştür.

Yani özetlemek gerekirse su talebi çok artmış buna karşılık su kaynakları da sınırlanmış, hatta çoğu su kaynağı kurumuş ya da azalmıştır. 1 Ton şeker pancarının üretimi için Türkiye'de 100 ton, İsrail'de ise 7 ton su kullanılmaktadır. Bu değerler hemen hemen tüm bitkisel üretim için genelleştirilebilir. Burada çözüm ne olabilir onu araştırmak durumundayız. Yaptığımız tesislerde veya yeni projelerde sulayacağımız alana göre sulama suyu yeterliyse herhangi bir sorun yoktur. Sulamayı optimum suya göre planlarız. Ancak sulama suyu yetersiz ise aşağıdaki alternatiflerden birini seçmek durumunda kalmaktayız;

1- Alanın bir kısmında kuru tarım, bir kısmında optimum sulama yapmak,
2- Alanın tümünde sulu tarım yapmak ancak suyu kısmak (kısıntılı sulama yapmak),
3- Alanın bir kısmına yeterli su bir kısmına kısıtlı su vermek,
4- Optimum bitki desenini saptamak.
a) Hangi bitkilerin seçileceği,
b) Hangi bitkiye ne kadar su verileceği
c) Su gelir ilişkisi
d) Uygun sulama programı yapmak yoluyla
5- Sulama sistemlerinin geliştirilmesi, damla, mini spring, bublers sulama gibi sulama sistemlerinden yararlanmak.
6- Toprağın su tutma kapasitesini artırıcı agronomik tedbirlerin alınması (yeşil gübre, hayvan gübresi gibi)
7- Topraktaki nemi muhafaza etmek ve sızma buharlaşma vb. kayıpları minimuma indirmek için kazayağı ,kırlangıç kuyruğu, rotovatör, dipkazan gibi uygun toprak işleme aletlerini kullanmak, mümkün olduğu ölçüde pulluk kullanımından kaçınmak gereklidir. Bilindiği gibi dipkazanla birkaç yılda bir pulluk tabanı veya sert katman dediğimiz tabaka kırılması gereklidir.

Sırf bu işlemle; Tarsus ovasında pamuk kütlü verimi dekarda 70 Kg; Çarşamba Ovasında soyada % 86, mısırda % 17; Y. Gediz havzasında buğday ve arpada % 30, tütünde % 67; Ankara Eskişehir ve Konya yöresinde hububatta % 15- 30 arasında verim artışı sağlamıştır.

Burada sulama suyunda kısıt uygulanması durumunda su eksikliğine bağlı olarak bir miktar verim düşmesi meydana gelecektir, bu kaçınılmazdır. Ancak konumuzla ilgili yapılan araştırmalar sonucu verimdeki düşüş oranının, kısılan suyun % oranı kadar olmadığı ortaya çıkmıştır.

Bilindiği gibi bitkiler gelişme dönemleri boyunca normal gelişme gösterebilmeleri için ihtiyaç duydukları bitki besin maddelerini kökleri vasıtasıyla topraktan alırlar. Tabii bu besin maddelerinin suyla erimiş olarak bitki kök bölgesinde bulunması gerekir.

Bitkiler toprakta depo edilen suyun tarla kapasitesi ile solma noktası arasında kalan bölümünden yararlanır. Burada depo edilen suyun bir bölümü doğal yağışlarla kalan bölümü de sulamayla sağlanır.

Ancak sulamanın amacına uygun olabilmesi için kontrollü bir şekilde yapılması, sulama zamanının ve verilecek su miktarının bitkide stres yaratmayacak şekilde düzenlenmesi için sulama zamanı planlamasının yapılması gerekir. Sulama zamanı optimum sulama ya da kısıtlı sulama yapılması tercihlerine göre farklılık gösterebilir. Su kaynağı kapasitesinin yetersiz olduğu şartlarda bitkinin kritik gelişme dönemleri dikkate alınmak kaydıyla ve belirli bir su stresi ile karşılaşmasıyla kısıtlı su uygulayarak verimin belirli bir miktar azalmasına izin verilebilir. Kısıtlı sulama konusunda gerek ülkemizde gerekse yurtdışında araştırmalar yapılmıştır.

Yorum Gönder

0 Yorumlar