07/06/2011 tarih ve 27957 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik ile tahsis edilen yeraltısuyu çekiminin elektrik sayacı veya su sayacı ile kontrol edilmesi hedeflenmiştir. Böylece tahsis edilen miktarda suyun çekilmesi sağlanarak seviye düşümlerinin önüne geçilecektir.
16 Aralık 1960 tarih ve 167 sayılı “Yeraltısuları Hakkında Kanun” esaslarına göre, yeraltısuları Devletin hüküm ve tasarrufundadır. Yeraltısularının araştırılması, kullanılması, korunması ve tescili 167 sayılı yasanın hükümlerinden olup, işlemler Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından yapılmaktadır. Kanunun daha etkin şekilde uygulanabilmesi için “Yeraltısuları Tüzüğü” ile “Yeraltısuları Teknik Yönetmeliği” hazırlanmıştır.
167 sayılı yasanın birinci maddesi yeraltısularının korunmasına amirdir. Bu kapsamda yeraltısuyu temini maksadı ile inşa edilecek belirli derinlikteki kuyu, tünel ve galeri gibi yeraltısuyu yapıları için “Belge” alma mecburiyeti getirilmiştir. Verilen kullanma belgeleri su siciline kayıt edilerek envanter tutulmakta, ova bazında yapılmış olan tahsisler ovanın emniyetli yeraltısuyu işletme potansiyeli ile karşılaştırılmakta ve tahsisler potansiyele eriştiği takdirde tahsis yapılması durdurulmaktadır. Böylece yeraltısuyu miktarının kontrolü yapılmaktadır.
Yüzey sularının ihtiyaçlara tam anlamı ile cevap verememesi ve yağışlarda görülen azalmalar sebebiyle yeraltısuyuna talep çoğalmakta ve bu nedenle yasal olmayan yeraltısuyu kullanımı artmaktadır. Gerek kaçak kuyular ile yeterince mücadele edilememesi ve gerekse belgeli kuyularda su sayacı olmaması sebebiyle yeraltısuları, emniyetli rezerv değerlerinin üzerinde bir çekime maruz kalmış ve yeraltısuyu seviyelerinde aşırı düşümler gözlenmiştir.
Halbuki gerek nükleer gerekse çevresel etkilerden en az etkilenen sınırlı bir kaynak durumundaki yeraltısuları üzerindeki baskıyı azaltmak ve bu kaynağı sürdürülebilir ve tasarruflu bir şekilde kullanmak zorundayız.
Bu sebeplerle 25.02.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanunun 126. Maddesi ile 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanunun 10 uncu maddesine bir fıkra eklenerek “Kuyu, galeri, tünel ve benzerlerine çekilecek yeraltı suyu miktarının tespitini sağlayacak ölçüm sistemleri kurulmadan, kullanma belgesi verilemez. Bu ölçüm sistemlerinin özellikleri yönetmelikle belirlenir.” hükmü getirilmiştir.
Ayrıca 167 sayılı kanuna eklenen bir geçici madde ile kanunun yayımı tarihinden önce yeraltı suyu temini maksadıyla kuyu, galeri, tünel ve benzerleri için kullanma belgesi almış olan kimselerin, iki yıl içerisinde ölçüm sistemini kurması, bu süre içerisinde ölçüm sistemi kurmayanların kullanma belgelerinin Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından iptal edilmesi ve belge konusu yerin kapatılarak kapatma masraflarının sahibinden alınması hükmü de getirilmiştir.
Kanunun bu konuda öngördüğü yönetmelik 07/06/2011 tarih ve 27957 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
KAYNAK:DSİ Genel Müdürlüğü © 2011
